آشنایی با دستورات مهم و کاربردی لینوکس می‌تواند به شما برای کار راحت‌تر و آسان‌تر و کاهش زمان استفاده از دستورات کمک کند. پرکاربردترین دستورات لینوکس را می‌توانید در این مطلب از بلاگ آموزشگاه مهندسی کندو یاد بگیرید و با آن‌ها آشنا شوید.
منظور از دستورهای یک سیستم‌عامل چیست؟
CMD مخفف واژۀ Command به معنای فرمان است. همان صفحۀ سیاه دستورنویسی که مملو از حروف و اعداد انگلیسی و نشانه‌های مختلف است که بهPrompt Command معروف است. اینجا میدان خط فرمان یک سیستم‌عامل است.
درگذشته تنها همین رابط‌های متنی با کاربر وجود داشت اما حالا رابط‌های گرافیکی کار را آسان‌تر کرده‌اند. در لینوکس برای دسترسی به خط فرمان‌ها از منوی start به گزینۀ All Programs و بعد پوشۀ Accessories رفته و برنامۀ Command Prompt را اجرا کنید.
در cmd اگر نیاز به کمک یا دسترسی به کدهای مختلف داشتید با استفاده از help به‌راحتی می‌توانید کدها را بیابید.
چرا از کامندها در لینوکس استفاده می‌کنیم؟
سطح قدرت و کیفیت استفاده از لینوکس در همین دستورهای پرکاربرد نهفته است. وقتی شما در حال استفاده از یک سیستم‌عامل قوی هستید باید با نهایت کیفیت و ظرفیت از آن بهره‌مند شوید؛ بنابراین دستورها را به کار ببندید تا با نهایت سرعت در استفاده از این ابزار، به کار خود پیشرفت دهید.
این دستورات میانبرهایی یکی دو کلمه یا حرف هستند که به شما کمک می‌کنند، چند عملیات را در زمانی کوتاه به سرانجام برسانید. قبل از اجرا برای دستورنویسی به کوچک و بزرگ بودن حروف دقت داشته باشید. می‌توانید برای اجرای دقیق‌تر دستورات از همین مقاله از سایت کندو آن‌ها کپی کنید.
10 دستور پرکاربرد در لینوکس کدم‌اند؟
- Sudo
$ sudo <command>
دستور sudo سیستم عامل لینوکس، مخفف Super User Do است. به‌طورکلی، به‌عنوان پیشوندی از چند دستور استفاده می‌شود که ابر کاربر، مجاز به اجرای آن است.
افزودن کاربر جدید، تنظیم رمز عبور، حذف کاربر، ایجاد یا حذف یک گروه جدید و اضافه کردن کاربران به گروه اصلی از طریق این دستور مهم انجام می‌شود. این دستور فقط آن را با امتیازات root/superuser اجرا می‌کند.
- دستور su
$ su
این دستور برای جابجایی به root-user استفاده می‌شود تا از مجوزهای superuser برای اجرای دستورات استفاده شود.
- Pwd کروکی ترمینال تا پوشۀ مقصد
$ pwd
این دستور مهم و کاربردی را وارد ترمینال کنید تا فوراً با آدرس دقیق به شما نشان دهد که در کدام پوشه یا فایل قرار دارید و از کجا به اینجا آمده‌اید. این دستور را به‌تنهایی در لینوکس اجرا کنید.
- Cat دستور گربه
$ cat <flag> {filename}
این دستور مخفف concatenate است و مانند یک گربه می‌تواند باظرافت به این‌سو و آن‌سو برود؛ محتویات فایل را به‌صورت لیست شده به شما نشان می‌دهد. فایلی را در فایل دیگر کپی کند، فایلی را ایجاد کند، محتوای آن را نمایش دهد و به‌طورکلی یک دستور چندمنظوره است.
این دستور می‌تواند فایل‌های متنی را بخواند، تغییر دهد یا به هم متصل کند. تنها مشکل این دستور آن است که به‌سادگی کل فایل را در ترمینال شما تخلیه می‌کند. اگر نیاز شد، می‌توانید از دستور less استفاده کنید برای اتمام دستور less حرف q را تایپ کنید.
- Cd تغییر دایرکتوری
$ cd /pathname/
از معروف‌ترین دستورات گنو لینوکس است. این دستور به شما کمک می‌کند که دایرکتوری خود را عوض کنید یا به‌راحتی بین آن‌ها جابه‌جا شوید. اگر به دایرکتوری فعلی خود می‌روید فقط نام فایل را بعد از cd بنویسید اما اگر به دایرکتوری دیگری می‌روید بعد از cd یک اسلش بگذارید و بعد آدرس فایل را وارد کنید.
cd میانبرهای جالبی هم دارد مثلاً میانبر “. .” دونقطه که بعد از cd قرار می‌دهید شمارا به دایرکتوری جاری بازمی‌گرداند.
میانبر بعدی “~” است که بعد از cd قرار می‌گیرد تا سریعاً شمارا به دایرکتوری home بازگرداند.
- ls فهرست دایرکتوری
$ ls <flag>
دستور پرکاربرد ls در لینوکس تمام محتویات دایرکتوری را برای شما فهرست بندی می‌کند.
پارامترهایی که این دستور انجام می‌دهد بسیار متنوع است. شما می‌توانید فایل‌ها و فولدرهای خود را از طریق آن مرتب کنید. تاریخ و ساعت فایل(از قدیم به جدید یا معکوس)، اندازۀ فایل، نوع فایل، فایل‌های باز، پورت‌های شبکه، پروسه‌های فعال و… را نشان می‌دهد.
غیر از آن مشاهدۀ درگاه USP و دستگاه‌های متصل به آن را نشان می‌دهد. ماژول‌هایی که در کرنل لینوکس هستند را از طریق این دستور می‌توانید ببینید. لیست memoryها را هم از طریق ls مشاهده می‌کنید.
برای دسترسی به هرکدام از این‌ها باید بعد از ls کلمۀ موردنظر را تایپ کنید.
- cp کپی، پیست
$ cp <flag> {filename} /pathname/
اگر می‌خواهید فایل‌ها و دایرکتوری خود را کپی و پیست کنید از این دستور استفاده می‌شود. اين يك كار هميشگي هنگام كار با سيستم است. شما با این کار نسخۀ دیگری از فایلی که در حال کار با آن هستید، ایجاد می‌کنید.
- mkdir ایجاد دایرکتوری
$ mkdir <flag> {directoryname} /pathname/
در صورت تصمیم به ایجاد یک دایرکتوری جدید از این دستور کمک بگیرید.
- chmod
$ chmod <permissions of user,group,others> {filename}
تغییرات در رمز عبورها و دادن مجوزهای جدید برای دسترسی به فایل‌ها و دایرکتوری‌ها از طریق این کامند اجرا می‌شود.
برای مثال:
در تلاش برای اجرای فایل جدید ایجادشده با نام chmodtest.sh، یک خطا رخ می‌دهد. پس از اصلاح مجوزهای فایل با استفاده از دستور لینوکس مذکور، قابل‌اجرا می‌شود.
- grep جستجو
$ grep <flag or element_to_search> {filename}
اگر به دنبال عبارت خاصی در میان فایل‌ها هستید این دستور را اجرا کنید تا لینوکس به دنبال عبارت موردنظر بگردد و آن را پیدا کند. به‌عنوان‌مثال عبارت شما book است، دستور grep book notpad.txt را اجرا کنید تا همۀ جملاتی که در آن کلمۀ book وجود دارد به همراه فایل‌هایشان بالا بیاید.
برای آشنایی بیشتر با بهترین توزیع های لینوکس این مطلب را بخوانید.
جمع‌بندی
هنگامی‌که شروع به استفاده از لینوکس می‌کنید، متوجه می‌شوید که باوجود محیط‌های دسکتاپ متعدد، این سیستم بسیار بیشتر از سایر سیستم‌عامل‌ها به خط فرمان متکی است. خط فرمان بخشی ضروری از اکوسیستم لینوکس است.
دستورات لینوکس نوعی فرمان یا رویۀ پوستۀ یونیکس هستند. آن‌ها ابزارهای اساسی‌ای هستند که برای تعامل با لینوکس در سطح فردی استفاده می‌شوند. سیستم‌عامل لینوکس روی سرورها، دسکتاپ‌ها و شاید حتی گوشی هوشمند شما استفاده می‌شود. ابزارهای خط فرمان زیادی دارد که تقریباً برای همه‌چیز در سیستم قابل‌استفاده است.
برای کاربرانی که از ویندوز مهاجرت می‌کنند، یک دایرکتوری در لینوکس معادل یک پوشه در ویندوز است. علاوه بر این، دایرکتوری خانگی در لینوکس ازنظر مفهومی معادل یک پوشه خاص کاربر- موجود در C:/Documents and Settings یا C:/Users – در ویندوز است. برای مشاهدۀ مسیر کامل دایرکتوری کاری خود، از دستور pwd استفاده کنید.
در یک سرور لینوکس بدون نیاز به نصب، بیش از 1000 دستور مختلف به‌راحتی وجود دارد. نکتۀ جالب این است که اکثر مردم فقط نیاز به استفاده از زیرمجموعۀ بسیار کوچکی از آن دستورات را دارند.
در پایان دو برگه تقلب یا Cheat Sheet لینوکس را می‌بینید که برخی از متداول‌ترین دستورات مورداستفاده را برای دوره لینوکس شما لیست کرده است. چه کاربر مبتدی باشید و چه کاربر حرفه‌ای این برگه‌ها به‌سرعت کار شما در محیط لینوکس کمک می‌کند.
چیت شیت دستورات لینوکس Cheat Sheet
